BESİ PERFORMANSINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER-1

Besicilikte başabaş giden fiyatlar nedeniyle, hatasız bir proje oluşturmak öncelikli amaçtır. Bu değişkenler doğru hesaplanırsa besi performansı önceden doğru tahmin edilebilir. Ortalama günlük yem alımı (Average daily feed intake-ADFI), ortalama günlük kilo alımı (average daily gain-ADG), yem dönüşüm oranı (feed conversion-F/G), besideki günler, karkas özellikleri, morbidite ve mortalite (hastalık ve ölüm oranları) bir grup hayvandan diğerine çok büyük farklılıklar gösterebilir. Bu yazımda besi performansını etkilediği bilinen faktörlerin hayvanın özellikleriyle karşılaştırılmasından bahsedeceğim. Bu faktörler başlangıç kilosu veya yaşı, vücut genişliği, kas yapısı, ırk, cinsiyet, kondisyonu veya önceki beslenmesi, önceki yönetim ve çevre koşulları gibi tanımlanmış bilgileri içeriyor.

1. Başlangıç Kilosu veya Yaşı: 

Ticari işletmelerde performans takibinde rutin olarak dikkat edilen tek kriter yem tüketimidir, kilo artışı ve verim büyük ölçüde bu kriterle bağlantılıdır. Genellikle, ortalama günlük kilo artışı yem alımından tahmin edilebilir. Maksimum kilo almını elde etmek için, düzenli yem alımı sığır yetiştiricisinin amacı olmalıdır. Yaşın ve başlangıç kilosunun besi sığırının kuru madde alımında önemli ve tahmin edilebilen etkileri vardır.

Yem tüketimi tahminlerinin çoğu, kilo alımındaki artışa bağlı olarak, yem tüketiminde eğrisel bir artış beklentisi ile yapılır. Bu da, hayvan ağırlaştıkça yem tüketimi artar, ama vücut ağırlığına göre yem tüketim yüzdesi düşer anlamına gelir. Bazı tahminlerde ise yaşa göre değerlendirme yapılmaz. Yaşın etkileriyle ağırlığın etkilerini birbirinden ayırmak zordur ve bu etkiler eşit değildir.

Genellikle hayvanın yeme alışmasıyla, yem tüketimi besi döneminin başında hızla artar; daha sonra kilo alımı devam ettiği halde besi döneminin sonuna kadar yem tüketimi çok yavaş olarak artmaya devam eder veya sabit kalır.

Başlangıç kilosu dikkate alınmadan incelendiğinde yine benzer bir tablo gözlenir ancak, başlangıç kiloları daha yüksek olan hayvanların her noktada yem tüketimleri daha fazla olur. Başlangıç kilosu dikkate alınmadan, yem tüketimine dayalı yapılan ADG (ortalama günlük kilo alımı) tahminlerinde öngörülen performans, gerçekte elde edilecek olan performanstan daha yüksek çıkabilir. 

Türkiye'de besiye alınan hayvanlar ya doğumdan hemen sonra ya da 6 aylık civarında oluyor; ancak ABD'de bir yaşındaki sığılar üzerinde yapılan araştırmalar örnek olsun diye bahsetmekte fayda görüyorum. Bir yaşına gelen sığırlar tahmin edilebilen miktarlarda yem tüketir. Besinin ilk 40-50. günlerinde yem tüketiminde doğrusal bir artış gösterirler. Sonra 40 gün yem tüketimi sabit kalır, sonra da  kesime kadar yem alımı düşüş gösterir. Buzağılar ise, yaklaşık 70 gün boyunca kademeli bir yem tüketim artışı gösterir, sonra da yem tüketimi sabitlenir.