BESİCİLİĞİN PÜF NOKTALARI-1

Besi sığırcılığının amacı, pazarın talep ettiği yüksek kaliteli eti sürekli sağlayabilmektir. Verimli meralarda üretim mümkün olmadığında (ki ülkemizde sadece mera üretimi yapan besici yok maalesef) tane yemler, kaba yemler ve diğer rasyon komponentleriyle hazırlanmış dengeli bir rasyon ile hızlı bir büyüme sağlanır böylece üreticiler üretimi devam ettirme imkanı bulur. İyi bir yönetim, koruyucu hekimlik uygulamarı ve dengeli bir rasyon ile her alınan kilo başına maliyet, geleneksel besleme metotlarına göre daha düşük olacaktır.

EKONMİK DEĞERLENDİRMELER
Öncelikle dikkatli bir ekonomik analiz yapılmalı, yoğun bir besleme yöntemi için sunulan kaynaklarla yapılacak besiciliğin karlılık derecesi araştırılmalıdır.

Nitelikli bir günlük kilo alım oranı, günlük yem maliyeti, hedeflenen piyasa ağırlıkları, tahmin edilen son piyasa fiyatı ve yatırım sermayesine geri dönen kazanç için yem ihtiyaçları bilinmelidir.

Yem maliyeti: Besi sığırlarının çoğunluğu 2 kg canlı ağırlık artışı için 12-14kg yeme ihtiyaç duyarlar. Besicilikte rasyon maliyeti büyük bir giderdir.

Yem ihtiyacı nelere bağlıdır? 

• Başlangıç buzağılarının ağırlık ve sağlık durumlarına
• Rasyon dengesinin kalitesine
• Hayvanların genetik özelliklerine
• Yem dönüşüm oranına
• Hedef ağırlıklarına

Genellikle hedef büyüme oranı için 9-11 ay besiye çekilir. Bu aylardan sonra devam edilen besi programı genellikle çok uzun ve kilogram başına maliyeti çok yüksek olur. Bazı Amerika ve Avrupa ülkelerinde yaklaşık iki sene besiye çekilebilen sığır ırkları (Charolette, limousine, aberdeen angus) mevcuttur ancak ülkemizde bu tip besiciliğe pek rastlanmıyor. 

Saman ve otlardan oluşan farklı bir diyet hayvanın az kilo almasına veya kilo alamamasına neden olur. Eğer yüksek kaliteli rasyon verme imkanı yoksa besiciliğe hiç başlanmamalıdır. 

Yem alırken kalitesini, sürekli ulaşılabilirliğini ve fiyatını değerlendirin. Yemin içindeki ana maddeler, özellikle kaba yem, enerji ve protein bakımından analiz edilmelidir. Arpa ve buğday gibi tane yemlerin besleyici değeri pek değişmiyor ama kaba yem, hasat sonrası olumsuzluklardan etkilenerek besin değerlerini kaybedebilir. 

Kaba yemdeki protein yapraklarındadır, bu nedenle yaprak kaybı çok mu diye kontrol edilmelidir. 

Kaliteli kaba yem alırken; 

Bitkiler çiçek açmaya başlarken toplanmış olmalıdır. Sıcak kuru havalar başladığında tarladaki kaba yemler biçilmeli, balya haline getirilerek orada %15 nem içerecek duruma gelinceye kadar bekletilmelidir. %15 nemli hale gelinceye kadarki süre hava sıcaklığına ve nemine bağlıdır. Eğer nem oranı %10un altındaysa kaba yem çok sayıda yaprak, dolayısıyla protein kaybeder. Kuru yaz günlerinde balya geceleri ya da sabah erken saatlerde hazırlanmalıdır. 

Kaba yem en ucuz protein kaynağıdır ve protein hızlı ve verimli kilo alımı için esansiyel besin maddesidir.  

Tane yemleri alırken;

Buğday, arpa ve mısır ekonomik enerji kaynaklarıdır. Bunların üçü de enerji değerleri bakımından birbirine yakındır. Aynı zamanda bu tane yemler toz, küf ve toksin barındırmazlar. 

Buğday, arpadan enerji bakımından daha yüksek değerdedir. Bununla birlikte arpadaki enerjiden genç hayvanlar daha iyi yararlanır ve arpa protein bakımından daha zengindir. Genellikle bu üç tane yemin fiyatları birbirine yakındır. 

Yemlerdeki enerji, protein ve lif oranları

Örnek yem maddeleri	Ham protein %	Yaşama payı için Net Enerji	Büyüme payı için Net Enerji	ADF % (Asit deterjan selülozu)	NDF % (Nötral deterjan selülozu)
Arpa	13,5	2,07	1,41	7	19
Buğday	11,3	2,2	1,52	4	14
Mısır	10	1,94	1,3	3	9
Kaba yem (Alfa otu)	18	1,32	0,75	31	42
Saman	3,6	0,75	0,22	54	85

Uygun ve dengeli bir rasyon; arpa, buğday veya mısır ve iyi kalite kaba yem ile bir dananın günde 1 kg canlı ağırlık artışını sağlayacak besin ihtiyacını karşılar.

Kaba yem tamamen çiçeklendiğinde ya da daha sonra kesildiyse ve çok fazla yaprak kaybettiyse, rasyona pahallı protein saplamentleri eklemek gerekecek ve bu da günlük yem maliyetini yükseltecektir.

RİSKLER
Hayvan ölümleri, hastalıklar, zayıf kilo alımları, yem maliyetinde beklenmedik değişiklikler ya da et piyasası ekonomik başarıyı etkileyebilir. Bu olumsuzluklar bütçe hazırlanırken mutlaka düşünülmelidir çünkü problemler her zaman besiciliğin bir parçasıdır.

Finansal riskler minimize edilebilir;

• Kaliteli yemi aylarca depolayabilecek kadar geniş depolar.
• Tane yem ve kaba yem için pelet yem
• Etkili feedlot yönetimi

Yatırım Giderleri: 

Uygun gölgelikler ve su mutlaka düşünülmelidir. En iyi rasyonlarla beslenseler bile danalar yeterli gölge ve su bulamazlarsa kilo alamazlar.

Besicilikte en büyük sermaye masrafları yemlikler, çitler, tartım-sayım ve tedavi için gerekli olan sıkıştırma kafesleri (cattle crush), yükleme rampaları ve 400kg ve üzerindeki hayvanları barındırmaya yetecek kadar sağlam gölgeliklerdir. Ayrıca hayvanların dışkılarını her gün toplayıp kompost halinde depolamak ve daha sonradan organik gübre olarak satmak için uygun bölümler ve ekipmanlar hazır edilmelidir. 

Ekonomik Görüşler:

• Besi buzağısı satın alırken mutlaka tecrübeli Veteriner Hekim ile birlikte sağlıklı hayvanlar seçilmeli.
• Grup halinde hayvan alınacaksa hayvanlar yakın büyüklükte olmalı, daha küçükler diğerleriyle yemlik ve suluklarda rekabet edemez. 
• Hayvanların %2-3ünün düşük performans göstereceği ya da öleceği düşünülerek hesap yapılmalı.