27 Ocak 2011 Perşembe

Her bir hayvan için ne kadar mera alanı?



Mera ve çayırlar genellikle büyük bir masraf yapılmadan, hemen hemen kendi kendine büyüyen yemleri içeren, doğal olarak bulunan veya yapay olarak elde edilen yem alanlarıdır. Bu özelliklerinin yanı sıra uygun mera yönetimi ile hayvanlarda verim artışını desteklendiği için bu konuya ilgi çekilmesi gerektiğini düşünüyorum. Özellikle  Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında ülkemiz hayvancılığı meralardan neredeyse hiç faydalanamıyor. Böyle bir doğal kaynağımızdan faydalanamadığımız için büyük ekonomik kayıplar yaşadığımıza inanıyorum.  

Kısaca tanımlamak gerekirse; çayırlar genellikle taban suyunun yakın olduğu, üzerinde daha çok yüksek boylu bitkilerin bulunduğu yem alanlarıdır. Doğal çayırlar taban yerlerde ve nemli topraklarda kendiliğinden oluşur.  Meralarda ise taban suyu genellikle daha derinlerde bulunur ve bitkiler kısa boyludur. 

Doğal meraların bulunmadığı durumlarda, mera veya tarla arazisinde yüksek verimli yemler ekilerek yapay meralar oluşturulur. 

Meraların kullanımı vejetasyon, toprak ve diğer doğal kaynaklara zarar vermeden en fazla hayvansal ürünü üretebilecek şekilde planlanmalı ve yürütülmelidir. Bunun için dikkat edilmesi gereken 4 önemli teknik unsur vardır. 

1. OTLATMA MEVSİMİ: Bitkilerin otlatmadan zarar görmedikleri olgunluk safhasına ulaşması beklenmeli, bu safhaya gelmeden önceki "ilkbahar kritik periyodu" süresince hayvanlar otlatılmamalıdır. Otlatma olgunluğu safhası ile, sonbaharda otlatmaya son verilmesi gereken tarih arasındaki periyot otlatma mevsimidir. Mera bitkilerinin çiçek açtığı bir mera otlama için en uygun meradır. 


2. OTLATMA KAPASİTESİ: Belirli genişlikteki bir alanda, belirli sürede vejetasyon, toprak ve diğer kaynaklara uzun süreli bir zarar vermeden otlatılabilecek en fazla hayvan sayısıdır. 

Meradaki hayvan sayısı bir çok değişkene bağlı olarak farklılık gösterir. 
  • Hayvanın büyüklüğü ve laktasyon dönemi o hayvanın yediği ot miktarını etkiler. Sığırlar laktasyon döneminde günde,  vücut ağırlıklarının %3-3,5 kadarı kuru maddeye ihtiyaç duyarlar. 
  • Hayvan sayısı ayrıca meradaki otlara, bu otların kalitesine ve büyüklüğüne de bağlı. Merada ne kadar çok hayvan varsa ot kalitesi o kadar düşer. Bu düşüş, hayvanların günde alması gereken ot miktarına daha zor ve uzun sürede ulaşmalarına sebep olur. Bununla birlikte kalitesi düşük otların sindirimi daha zor olacağından, biyoyararlanımı daha düşük olacaktır. Bir ısırık ile alınan yem miktarı, hayvanın alması gereken yem miktarını ne kadar zamanda ve ne hızda aldığını belirler. Lokma miktarı ne kadar büyükse, günlük alım o kadar kısa sürede tamamlanır böylece hayvan günde 8 saat otlar ve geri kalan zamanda geviş getirip bu miktarı sindirmekle, ayrıca su içmek  ve  tuz taşlarına gidip gelmekle de zaman geçirir. 
  • Mera sezonunun uzunluğu da meradaki hayvan sayısını belirleyen bir unsurdur. Normalde baharda yeni otların yetişmesine fırsat tanınarak Mayıs başında başlayıp Eylül sonuna kadar sürebilmekte. Bununla birlikte, otlar biçilerek veya bütün Ağustos ve Eylül boyunca bir bölüm mera hiç kullanılmayarak kış başlangıcında otlamaya açılması ile bu dönem Ocak'a kadar da uzatılabilmekte.
Kendi meranızda kaç hayvan bakabileceğinizi veya hayvanlarınız için ne kadarlık bir mera alanı kullanmanız gerektiğini hesaplayabilmeniz için bir tablo hazırladık. Bu tablodaki değerleri değiştirerek ne kadar alana ihtiyaç duyacağınızı hesaplayabilirsiniz. 

Tabloya gitmek için tıklayın.



1 dönümdeki 1 santim uzunluğundaki ot toplamı 9 kilodur. Ortalama ot uzunluğunu bu rakamla çarparak belirli bir meradaki toplam ot miktarını bulmak mümkündür. Bir meradaki otun tümünün tüketilmemesi de göz önünde bulundurularak bu rakamı yarısı kadar düşünmek mümkün olabilir.

Ot uzunluğunun 25 cm olduğu düşünülürse bir dönümdeki toplam ot miktarı 9X25=225 kg'dır. Bunun yarısının tüketileceği düşünülürse 112,5 kiloluk bir stoğumuz olduğu düşünülebilir. Padoğun 4 dönüm olduğu düşünülürse 112,5 X4= 450 kiloluk bir stok miktarına ulaşılır. Örneğin 550 kiloluk bir ineğin her gün vücut ağırlığının %10'u kadar ot tüketmesi için 55 kilo ot yemesi gerekiyor. 

Örneğin 5 günlük bir otlatma ve 30 günlük bir dinlendirme dönemi düşünülürse padok sayısı şu şekilde bulunabilir. 5(otlatma süresi) +30/ 5(otlanan gün sayısı) = 7 padok. Bu durumda istediğimiz dönemlerde dinlendirme ve otlatma yapabiliriz. 

4000 dönümlük bir arazimiz olduğunu ve bunun 2800 dönümünü kullanabildiğimizi düşünelim. Her bir padok alanının 400 dönüm olması gerekmektedir. Yani bu alanda toplam 112,5x400=47936 kilo tüketilebilir ot bulunmaktadır. 5 günlük bir dönemde hayvan başı tüketim 55X5=275 kilo olacaktır. 45000/275=163,6 hayvan bu alanda otlatılabilir anlamına gelmekte. 

3. ROTASYON YÖNTEMİ İLE OTLATMA: Rotasyon yöntemi kullanılarak mera padoklara ayrılmalı, ortalama 5 (2-7) günlük sürelerle padok değişimi sağlanmalıdır. Böylece her bir padoğun yaklaşık iki haftadan 30 güne kadar  dinlenmesi uygun olur. 

Öncelikle bir otlatma planı geliştirin. Bunun için, hayvanların davranışlarını gözlemleyin. Nasıl bir dağılım gösterme eğilimindeler, günde kaç saat otlayıp kaç saat dinleniyorlar? Bir inek günde ortalama 8 saat otlar, 8 saat dinlenip geviş getirrir ve 8 saat de uyur. Eğer hayvan geviş getirmek için kısa zaman harcıyorsa yeterli beslenemiyor demektir, bu da padok değişim sürenizi belirlemek için bir bulgudur. 

Padok değiştirme zamanını belirlemeye yarayan başka bir bulgu da ot uzunluğudur. Merada bulunması gereken optimum ot uzunluğu 25cm'dir. Meradaki vejetasyonun olumsuz etkilenmemesi için ot uzunluğu %50 azalınca, yani otların uzunluğu yarıya inince padokların değişme zamanı gelmiş demektir. 

Hayvanların dışkıları da gözlemlenmeli. Eğer dışkı bitkilerin üzerini kaplamaya başlarsa vejetasyon olumsuz etkilenir. Dışkı yoğunluğu, dışkılar bitkilerin üzerinden kuruyup dağılıp toprağa karışacak ve gübre görevini görecek şekilde olmalıdır.  



Padokları dikdörtgen değil de kare olacak şekilde bölmek daha faydalıdır çünkü hayvanlar otlarken daireler halinde hareket ederler ve kare şeklindeki bir alandan daha fazla yararlanırlar. 

Padok büyüklüğü ve adedi, belirli bir padokta kaç hayvan bulundurulabileceği veya ne kadar süre aynı padokta otlatılacağı ile bağlantılıdır. 6 padoklu bir sistemde normalde hayvanlar bir padokta 5-6 gün bulundurulur ve diğer padoğa bu sürenin sonunda geçişleri sağlanır. 




Rotasyon yönteminin diğer bir avantajı da, hayvanların çok geniş bir alana yayılmamış olması ve dolayısıyla daha kolay kontrol edilebilmeleri.

4. YEM TİPİNE UYGUN HAYVANLA OTLATMA: Meradaki vejetasyonu en iyi değerlendirebilcek hayvan cinsi kullanılmalıdır. 
  • Kısa boylu buğdaygiller koyunlar için,    
  • Uzun boylu buğdaygiller sığır ve atlar için, 
  • Çalı ve ağaç türleri keçiler için uygundur. 

8 yorum:

  1. 20 dönüm bir arazi kaç hayvan için uygundur damızlık besi için yardımcı olursanız sevinirim tesekkurler

    YanıtlaSil
  2. mera mera diye söyleyip duruyorlar . meğer bildimiz çim saha işte

    YanıtlaSil
  3. YONCE EKLEYEBİLİRMİYİZ

    YanıtlaSil
  4. YONCE EKLEYEBİLİRMİYİZ

    YanıtlaSil
  5. 100 tane kurbanlık 4 ayda ne kadar olur masrafı

    YanıtlaSil
  6. Hacı abi senin hesapda bi yanlışlık var. Senin hesaba göre 20 cm uzunluğundaki otlardan 6 dolum olsa 100 koyuna 1 gün yetmiyor. Ama gel gör ki işin pratiğinde orayı hayvan rahat 5 gün yer. Göz var nizam var. Saygilar

    YanıtlaSil